تعداد فرزندان و تاثیرات روانشناختی آن

تک فرزندی و آسیب‌های آن
تک فرزندان هرگز جایگاه برتر و قدرتی را که در خانواده دارند از دست نیم‌دهند، آنها کانون توجه می‌مانند. تک فرزندان که زان بیشتری را از کودکانی که
تک فرزندی و تاثیرات آن بر کودکان
«فرزند کمتر زندگی بهتر!!!!!!»
هر یک از ما برای این نگرش خود دلیلی داریم برخی از رفاه بیشتر و برخی نیز از تربیت بهتر سخن می‌گویند.
اما عده‌ای که از تربیت بهتر سخن می‌گویند آن دسته هستند که این باور در آنها هست که «هر آن که دندان دهد نان دهد.» و این روایت امام موسی‌کاظم(ع) را باور کرده‌اند: روایتی که در آن بکر بن صالح می‌گوید: نامه‌ای به امام موسی کاظم(علیه السلام) نوشتم و گفتم: پنج سال است که از آمدن فرزند جلوگیری می‌کنم؛ چرا که همسرم از فرزنددار شدن کراهت دارد و می‌گوید: از آنجا که ما فقیر هستیم تربیت فرزندان برای ما سخت خواهد بود. حضرت در پاسخم نوشت: دنبال فرزند باش که خداوند عزوجل روزی فرزندان را می‌دهد. (کافی، ج6، ص3)
اما آن دسته که تربیت بهتر را دلیل فرزند کمتر می‌دانند، با ما همراه شوند. تک فرزندی تبعاتی به دنبال دارد که ما در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم. البته این بحث ما شامل آن دسته از والدین نیز که دو فرزند دارند اما با فاصله زیاد نیز می‌شود.

ادامه دارد…………..

سلام من اين‌جا هستم

گريه کودکمان را بشناسيم

گريه به عنوان يکي از نخستين ابزارهاي نوزاد براي برقراري ارتباط ميان نيازهاي او و اطرافيانش از اهميت بسيار برخوردار است. تاکنون سه الگوي مشخص گريه کردن شناسايي شده است که عبارتند از:

1. الگوي پايه که از ميان ساير عوامل به گرسنگي مربوط مي‌شود. اين الگو در آغاز، ريتمي نامنظم و صدايي آهسته دارد ولي به تدريج بلندتر مي‌شود و ريتمي منظم مي‌يابد.

صفحات: 1· 2

بررسي‌هاي علمي نشان مي‌دهد، که مشاهده تلويزيون و فيلم‌هاي مخصوص کودکان، براي رشد مغزي کودک مضر است.

به گفتة محققان، کودکاني که تلويزيون تماشا مي‌کنند قادر به پردازش تمامي تصاويري که مي‌بينند و صداهايي که مي‌شنوند، نيستند. دانشمندان خاطرنشان مي‌کنند: بيش‌ترين آسيب تلويزيون بر مغز کودک مربوط به زماني است که تلويزيون جايگزين آموزش‌هاي پيراموني و بازي کودک با خواهر و برادر و هم‌سالان خود شود.

چرا نبايد والدين به هيچ عنوان از تنبيه بدني براي کودک خود استفاده کنند؟

1. اضطراب
تنبيه بدني باعث مي‌شود کودک دايم مضطرب باشد، زيرا همواره احساس مي‌کند بر اثر عمل مشابهي، دوباره و به ويژه در حضور ديگران تنبيه خواهد شد. اين اضطراب در کارکردهاي او اثر منفي گذاشته و مانع از پيشرفت او مي‌شود. ضمن اين‌که زمينه ايجاد اختلالات رواني را در کودک ايجاد مي‌کند.
2. از بين رفتن اعتماد به نفس
کودکي که به طور دايم تنبيه بدني مي‌شود، اضطراب در وجود او ريشه دوانده و عملکرد او را مختل مي‌کند. در نتيجه کودک به خاطر ضعف عملکرد و ناتواني در انجام کارهايش به تدريج اعتماد به نفس خود را از دست مي‌دهد. اين کودکان احساس بي‌کفايتي کرده و شهامت انجام کارهاي بزرگ را ندارند.
3. احساس حقارت
رفتار نسنجيده با کودک و تنبيه بدني او، باعث به وجود آمدن احساس حقارت در کودک شده و اين احساس، در بيش‌تر مواقع تا بزرگ‌سالي با او همراه خواهد بود. کودک يا نوجواني که کتک مي‌خورد، شخصيتش تحقير شده و به مرور زمان، عزت‌نفس خود را از دست مي‌دهد و به اين باور مي‌رسد که ارزشي ندارد. در اين صورت است که هر کارِ خلافي را به راحتي انجام مي‌دهد. در روايات ما نيز آمده است «کسي که خودش را حقير مي‌پندارد، خود را از شرّ او در امان ندان.»1
اين کودکان از بازي‌ها و گردش‌هاي دسته‌جمعي مي‌هراسند و هميشه احساس مي‌کنند که ديگران از آن‌ها بدشان مي‌آيد و توان مقايسه کردن استعدادهايشان را با ديگران ندارند.

ادامه »

یاد دوران خوش دبیرستان بخیر چه روزهای خوبی داشتیم. اردوهای دسته جمعی، آزمایشگاه، جشن های دهه فجر، آخر سال و خداحافظی برای تعطیلات نوروز و بعد از عید دیده بوسی های تازه، راهروهای مدرسه، دفتر مدرسه، رفت و آمد معلم ها، فوتبال ایران و استرالیا که کل مدرسه را به هم زده بود، تو برف به مدرسه رفتن و پیاده روی های طولانی برای رسیرن به مدرسه و کلی گپ و گفت با بچه ها تا رسیدن به مدرسه و خانه .
دلم خیلی برای اون روزها تنگ شده و الان که دختر خودم را کم کم برای راهی شده به مدرسه آماده می کنم، یواشکی بگم، کمی بهش حسودی ام می شه و بهش می گم قدر این روزها را بدونه و به خوبی از اون ها استفاده بکنه. البته من حسرتی برای اون روزها نمی خورم فقط دلم برای خوشی هایش و حتی ناخوشی هایش مثل؛ اضطراب امتحان، ترس از نمره کم، درس های زیاد و شب بیداری، سحر خیزی برای درس خواندن، هم تنگ شده است.

ادامه »

یک عکس همیشگی توی آلبوم های خانوادگی ما، عکس روز اول مدرسه است که معمولا روپوش – گشاد و نوستالژیک- به تن، با یک کیف مدرسه در حال لبخند زدن به دوربین هستیم. اما ورای این لبخند همیشه استرس ها و دغدغه هایی است که باید به درستی به آن توجه شود.
به گزارش فرهنگ نیوز، شروع مدارس یک اتفاق بزرگ در زندگی کودکان و حتی والدین آنهاست. بنابراین درست چند هفته قبل از اینکه صف های منظم کودکان هفت ساله با روپوش های یک شکل برای اولین بار وارد کلاس ها شوند، چه کارهایی می توانیم برای آماده سازی آنها و جلوگیری از سیل اشک ها –اشک های کودکان و همچنین ما!- انجام دهیم؟

کودکمان را با ایده ی کلی مدرسه آشنا کنیم…

۱-از کودکان بزرگتر فامیل بخواهیم در مورد کارهای مفرح و سرگرمی هایی که در مدرسه دارند با آنها صحبت کنند. (لطفا از قبل آنها را توجیح کنید که فقط قسمت های خوب مدرسه را تعریف کنند!)

۲- خاطرات شیرین خود را از مدرسه بازگو کنید. احتمالا خاطره های زیادی از بازی هایی مثل هفت سنگ و الک دلک دارید که الان وجود ندارد. یا اینکه چقدر اولین معلم خود را دوست داشته اید. حتما به خاطر داشته باشید که ژست «دوران سخت گذشته- زندگی مفرح فعلی» نیافتید و خدای نکرده از سختی های مدرسه و دست سنگین ناظم خود داد سخن سر ندهید.

۳- مراقب باشید که نگرانی هایی که اصلا برای کودکتان مطرح نیست را به وی القا نکنید و سعی نکنید استرس های خود را به وی منتقل کنید.

۴- او را به آینده ببرید و ویژگی های جذاب مدرسه را به او نشان دهید. برادر من هر وقت پسرش را به مدرسه می برد و زمین فوتبال بزرگ آنجا را نشانش می داد، چشمان پسرک برق می زد!

۵- در جلسات هماهنگی شرکت کنید. یک تدبیر مناسب این است که اگر مسولین مدرسه اجازه دادند، کودکتان (شما) و همکلاسی هایش و معلم در کلاس جمع شوید. این کار بسیاری از سردرگمی ها و نقاط مبهم کودک شما را از بین می برد.

۶- اگر کسی را می شناسید و  می دانید با وی همکلاس خواهد بود، حتما در طول تابستان او را به خانه تان دعوت کنید تا با هم دوست شوند. چهره های آشنا در روز اول به شدت مشکل گشا هستند.
………………………….

فرهنگ نیوز

زندگی بافتن یک قالی است
نه همان نقش و نگاری که خودت می‌خواهی
نقشه را اوست که تعیین کرده است
تو در این بین فقط می‌بافی
نقشه را خوب ببین
نکند آخر کار قالی زندگی‌ات را نخرند

……………………….
تربیت با کم حوصلگی امکان ندارد. مربی همچون باغبانی است که سالیان دراز باید زحمت بکشد تا نهال‌هایش به ثمر برسند. والدین نیز برای تربیت فرزندانی صالح باید سال‌ها تلاش کنند تا ثمره دل‌هایشان به بار بنشیند.
اما عصر ما عصر کم حوصلگی و کم صبری است. والدین کم صبر و حوصله با کوچک‌ترین مشکلی که از ناحیه فرزندشان می‌بینند از کوره در رفته و او را به باد انتقاد و سرزنش گرفته و در واقع شخصیت او را خراب می‌کنند و این فرزندان نیز در آینده کسانی خواهند شد که یک شبه خواهان رفتن ره صد ساله هستند و این خواسته نیز نتیجه‌ای جز بزه و بزه‌کاری ندارد.
پس بیایید روش و منش پیشوایانمان را سر لوحه کارهایمان قرار دهیم. رسول خدا (صل الله علیه و آله) در آموزش به فرزندشان امام حسین (علیه السلام) وقتی که او کلمه‌ای را اشتباه می گفت؛ حضرت تا هفت بار باحوصله تمام مجدد آن را تکرار کردند تا فرزندشان درست آن را بیاموزند.

ادامه »

خیلی وقت بود که منتظر اتوبوس ایستاده بودم تا از شهر خودمون به تهران بیایم؛ در مدتی که منتظر بودم، دختر محجبه و چادر به سری هم مثل من انتظار اتوبوس را می کشید، دیده بودم پدر و مادری با ظاهری مذهبی او را توی ترمینال گذاشته بودند و در این زمان انتظار هم تلفن همراه دختر زنگ می خورد و او می گفت هنوز منتظر است و اتوبوس نیامده، گویا مادرش جویای حالش بود. بالاخره اتوبوس رسید وراهی تهران شدم، من جایی در جلو و آن دختر صندلی ای در انتهای اتوبوس را برای نشستن انتخاب کرد و تا تهران دیگر او را ندیدم، در ترمینال تهران وقتی پیاده می شدم کمی که دقت کردم دختری شبیه به او دیدم ولی این دختر دیگر چادری و محجبه نبود!؟ و با تلفن همراهش در حال مکالمه بود؛ “مامان جان نگران نباش من رسیدم تهران و دارم می رم دانشگاه"!!!

بسیاری از ما والدین نگران هستیم که فرزندمان اگر در محیط های نامناسب قرار گرفت نتواند خود را کنترل کرده و دچار آسیب شود. برای این منظور بهترین راهکار آن است که او را در مقابل این آسیب‌ها واکسینه کرده و این کار جز با ایجاد خودکنترلی دراو، فراهم نخواهد شد. اگر کنترل درونی باشد همچون چشمه ای است که خود آب داشته و آب از آن می‌جوشد اما اگر کنترل فرزندمان بیرونی باشد در واقع چشمه ی خشکیده ای است که با سطل در آن، آب ریخته می شود. کنترل درونی این قدرت را به فرزند ما می‌دهد که خود مسئولیت رفتارش را برعهده گرفته و در بزنگاه های آسیب خود را کنترل کند.

ادامه »

الگوهای فرزندانمان
پدران مادران ما مسئولیم
الْعِلْمُ فِی الصِّغَرِ کَالنَّقْشِ فِی الْحَجَر: آنچه فرد در کودکی می‌آموزد مانند نقشی است که بر سنگ کنده شده باشد.

با توجه به تحقیقات روانشناسی در کودکی روان‌بنه‌ها و ساخت‌های اولیه شخصیت فرد شکل می‌گیرد¹ در واقع خشت اول شخصیت نهاده می‌شود. برخی از روان‌شناسان نیز معتقدند که شخصیت تا حدود 5 سالگی شکل می‌گیرد².
ضمن آنکه تحقیقات دیگری که در این خصوص انجام شده حاکی از آن است که سالهای اواسط کودکی (7تا12سالگی) در تعیین الگوهای شخصیت بزرگسالی بسیار مهم بوده تا جایی که حتی از سال‌های اوایل کودکی نیز از اهمیت بیشتری برخوردار است³.
پس در مجموع می‌توان نتیجه گرفت که کودکی پدر انسان است و تاثیرات عمیقی بر شکل‌گیری شخصیت دارد.
با توجه به اهمیت دوران کودکی در مراحل رشد، متاسفانه شاهد بی‌توجهی بسیاری از والدین نسبت به عوامل موثر در رشد شخصیت کودکانشان، هستیم. روش الگوسازی یکی از کلیدی‌ترین روش‌های تربیت است، که این روش در اسلام مورد تاکید فراوان بوده و در قرآن نیز الگوهای مختلفی برای همه سطوح سنی معرفی شده است.

ادامه »

مادری می‌گفت: همسرم به دخترم ماهی بیست هزار تومان می‌دهد، تا او چادر بپوشد؛ اما می‌دانم که اگر این بیست هزار تومان برود، چادر او نیز خواهد رفت. بسیاری از والدین می‌خواند که با رشوه و به هر ضرب و زوری شده است فرزندانشان را به سمت رفتار درست سوق دهند غافل از آنکه باید کاری کنند که خود آنان با انگیزه درونی به این سمت رفته و خود را در مقابل آسیب‌ها حفظ کنند.

یکی از روش‌های موثر در خود‌مهارگری کودکان درونی کردن انگیزه‌های آنان می‌باشد. تجربه نشان داده، که براي لذت بردن از يک فعاليت دو راه وجود دارد، دروني و بيروني. براي مثال ممکن است که شما کتابي را مطالعه ‌کنيد، تا در مسابقه‌اي که برگزار شده است برنده شويد، در اين حالت انگيزه شما بيروني است. اما اگر همين کتاب را فقط به اين خاطر که کتاب جالبيست و شما به آن علاقه داريد مطالعه کنيد، انگيزه شما دروني خواهد بود. در واقع هر فعاليتي مي‌تواند انگيزه آن دروني و يا بيروني باشد.
انگيزه دروني باعث مي‌شود، کودک فعاليت‌هايش را بدون آنکه او را مجبور کنید به درستي و به موقع انجام دهد، و ديگر نيازي به کنترل مداوم او نيست. همچنين افرادي که انگيزه دروني دارند، خلاق‌تر بوده و فعاليت مورد نظر را با دقت و ظرافت بيشتري انجام مي دهند.
در مقابل آنجايي که انگيزه کودک شما بيرونيست، او تنها به فکر بدست آوردن جايزه بوده و سعي مي‌کند، کارش را هرچه سريع‌تر تمام نمايد و وقت کمتري صرف آن مي‌کند لذا خلاقيت و ابتکاري نيز به خرج نمي‌دهد. در اين صورت اگر محرک بيروني برداشته شود ديگر کودک رغبتي به انجام آن کار ندارد.

صفحات: 1· 2

براساس مطالعات وسيعي که روان شناس معروف «هترسيلي» انجام داده ما مي‌دانيم که بيماريها اغلب اوقات در نتيجه استرس بوجود مي‌آيند، پدران و مادران تنبيه گر و مستبد، همواره موجب بروز استرس و اضطراب در فرزندانشان مي‌شوند . استرس فراوان ممکن است ريشه در درد و تحقير ناشي از تنبيه‌هاي بدني ، يا ريشه در ترس و نگراني از تنبيه شدن، يا ريشه در هيجان ناشي از فرار از تنبيه و يا ريشه در احساسات دروني خود فرد داشته باشد.
تحقيقات نشان داده که رابطه پيچيده‌اي بين استرس و بيماري وجود دارد. تسلط، تنبيه، انتقاد، محدوديت و عدم پذيرش موجب ترس، عصبانيت، بي‌احساسي و نااميدي مي‌شود که خود از نشانه‌هاي رفتار استرس زا هستند. يقيناً منطقي به نظر مي‌رسد، جايي که بزرگترها تسلط، تنبيه و محدوديت کمتري إعمال مي‌کنند، بچه‌ها فرصت بيشتري براي رشد و مصونيت از استرس دارند بنابراين از نظر جسمي سالم تر و در برابر بيماريهاي جسمي نيز مقاومتر هستند.

راه‌حلهائي جهت اصلاح رفتار کودکان بدون تنبيه:
راه‌حل‌شماره (1): نيازهاي کودک خود را بشناسيد.
والدين وقتي مشاهده مي‌کنند که نوزادشان دايماً ناله مي‌کند ناآرام است اذيت مي‌کند متوجه مي‌شوند که مشکلي دارد و در صدد پيدا کردن مشکل برمي‌آيند در مورد کودکمان نيز همين طور بايد عمل کنيم.
راه‌حل شماره (2): بياييد معامله‌اي بکنيم.
روش مؤثر بدون اعمال قدرت ديگري براي تغيير رفتارهاي غير قابل قبول نوزادان و نوپايان معامله کردن با آنهاست جانشين کردن رفتارهاي مورد پسند بجاي رفتارهاي ناپسند، مثلاً اگر طفل شما با يک شيء خطرناک بازي مي‌کند شما مي‌توانيد با دادن يک اسباب بازي يا چيزي که او دوست دارد با او معامله کنيد بدون آنکه از زور استفاده کنيد.
راه‌حل شماره (3): محيط را اصلاح کنيد.
بسياري از والدين و معلمان مي‌دانند که از طريق اصلاح محيط کوک به جاي إعمال زور و قدرت مي‌توان رفتار ناپسند او را تغيير داد. وقتي رفتارهائي نظير: ناآرامي، سروصدا، اذيت کردن از بچه‌ها مشاهده نمي‌شود بدانيد چيزهائي توجه آنان را جلب کرده است مثل، خاک رس، رنگ، جدول، تصاوير کتاب و فعاليتهاي ديگر. وقتي چنين شرايطي فراهم مي‌شود مي‌گويند محيط غني است و اين همان کاري است که هر روز مربي لايق و شايسته مهد کودک يا کودکستان به آن عمل مي‌کند بنابراين بسياري از رفتارهاي ناپسند و خطرناک بچه‌هاي کوچک از طريق اصلاح محيط از ميان خواهد رفت.

صفحات: 1· 2

گاهی اوقات از کوره در می روم و خیلی عصبانی می شوم. آیا این یعنی من پدر/مادر خوبی نیستم؟
نه اصلاً اینطور نیست. خیلی از والدین در برخورد با فرزندانشان از کوره در می روند. عصبانی شدن مسئله ای کاملاً طبیعی است، اما درست نیست که آن را سر بچه ها خالی کنید. وقتی عصبانی هستید، کمی استراحت کنید. همه ی آدمها به استراحت و فراغت نیاز دارند. می توانید از همسرتان بخواهید که مراقب بچه ها باشد و خودتان به دیدن دوستان و آشنایان بروید و دفعه بعد نوبت به همسرتان می رسد که به استراحت برود. یا بچه ها را به پارک ببرید یا از یک دوست بخواهید که برای کمک شما بیاید. اگر هر روز از بچه ها عصبانی میشوید و نمی توانید عصبانیتتان را کنترل کنید، کمک بخواهید. می توانید با مشاوری مشورت کنید

برای تربیت و بزرگ کردن بچه ها یک راه خاص وجود ندارد. پدر یا مادر کامل هم در هیچ کجای دنیا وجود ندارد. اما نکاتی هست که با استفاده از آنها می توانید فرزندانتان را سالم و خوشبخت بار بیاورید.
عشقتان را به آنها نشان دهید. هر روز به کودکانتان بگویید که دوستشان دارید و برای شما مهم هستند. آنها  را ببوسید و بغل کنید.
به حرف های بچه ها گوش دهید. وقتی به حرف های بچه ها گوش میدهید به آنها نشان می دهید که آنها هم اهمیت دارند و به آنچه که میگویند علاقمندید.
به آنها احساس امنیت بدهید. وقتی ترسیده اند، به آنها آرامش دهید و به آنها نشان دهید که مراقبشان هستید.
در زندگیشان نظم ایجاد کنید. برای غذا خوردن، خوابیدن، و بازی کردن برایشان برنامه بگذارید. و اگر خواستید تغییری در برنامه ایجاد کنید، از قبل آنها را در جریان بگذارید.
فرزندانتان را تحسین کنید. وقتی بچه ها چیز تازه ای یاد می گیرند یا رفتار خوبی از خود نشان می دهند، بگویید که به آنها افتخار می کنید.
رفتار را نقد کنید، نه کودکتان را. وقتی فرزندتان کار اشتباهی انجام میدهد، به آنها نگویید که چقدر بد هستید، درعوض بگویید، که رفتارش درست نبوده است. مثلاً به او بگویید که “دویدن در خیابان بدون اینکه مراقب آمدن ماشین ها باشد کار درستی نیست.” و بعد به او بگویید که به جای این رفتار چه رفتاری باید داشته باشد، :اول به هر دو جهت آمدن ماشین ها نگاه کن و بعد از خیابان رد شو.”
قوانینی ثابت و استوار داشته باشید. لزومی ندارد که قانون ها و مقررات شما دقیقاً مثل قوانین پدر و مادرهای دیگر باشد، اما باید قوانینی استوار و ثابت باشند (یعنی قوانین همیشه یکجور باشد). پدر و مادر باید قوانینی یکسان با هم داشته باشند. به پرستارهای بچه و اقوام نزدیکی از فرزندتان نگهداری می کنند نیز این قوانین را گوشزد کنید.
با کودکانتان وقت بگذرانید. کارهایی مثل کتاب خواندن، پیاده روی، بازی کردن و تمیز کردن خانه را به اتفاق بچه ها انجام دهید. آنچه بچه ها می خواهند توجه شماست. رفتار بد هم معمولاً راهی برای جلب توجه شماست.

برای سه شب هر با در خواب دید که نوجوان خود را سر می‌برد. دیگر به یقین رسیده بود که این خواست الهیست که باید نوجوان خود را ذبح کند. اما این امر را چگونه با اسماعیل در میان گذارد. آیا او خواهد پذیرفت یا نه؟
ابراهیم کسی نبود که نوجوان خود را با اجبار به کاری وادارد. او همواره به خواست نوجوان خود احترام گذاشته و برای آن ارزش قائل بود. لذا این بار نیز این گونه کلام را آغاز کرد. فرزند عزیزم اسماعیل در خواب دیده‌ام که تو را به امر خدا ذبح می‌کنم نظر تو در این خصوص چیست؟ «قال یا بنی انی اری فی المنام انی اذبحک فانظر ماذا تری»
اسماعیل، در پاسخ گفت؛ پدر جان به آنچه امر شده‌ای عمل کن که انشاء الله من را از صابران خواهی یافت. «یا ابت افعل ما تؤمر ستجدنی انشاء الله من الصابرین»
ما نیز اگر کلاممان را با بُنَیّ(فرزند عزیزم) آغاز کنیم در جواب اَبَتِ (پدر جان) خواهیم شنید. نکته دیگر آنکه ابراهیم(ع) در اجرای این امر الهی بدون هیچ مقدمه‌ای اسماعیل را به قربانگاه نبرد. بلکه در کمال محبت و احترام نظر فرزندش را خواهان شد. ما چگونه با فرزندانمان رفتار می‌کنیم؟؟؟؟؟؟
ترديدي نيست که والدين بر اساس ويژگيهايي که مايلند فرزندشان دارا باشد روشها و الگوهايي را به منظور تربيت آنان اتخاذ مي‌کنند. هر يک از اين الگوها تأثير بسياري در تربيت و آينده فرزندشان دارد.
محققان در اين زمينه مطالعات مختلفي انجام داده و در ابعاد مختلف، روشهاي تربيتي والدين را بررسي و به چهار دسته تقسيم کرده‌اند، این چهار سبک فرزندپروری با توجه به دو مولفه شکل گرفته است.

صفحات: 1· 2

روزی رسول اکرم(ص) در جمع اصحاب نشسته بودند که حسن و حسین(علیهم السلام) وارد مجلس شدند. حضرت با محبت فراوان آنها را در آغوش گرفته و مشغول بوسیدن آنها شدند، مردی به نام اقرع بن حابس كه ناظر مهر و عطوفت پيغمبر نسبت بفرزندان خود بود گفت، من ده فرزند دارم و هرگز آنها را نبوسيده‏ام. حضرت بسیار ناراحت شد و در جواب فرمودند من چه کنم که خداوند ريشه رحمت و شفقت را از قلب تو كنده است.
اگر مي‌خواهيد فرزندانتان در آينده از اعتماد‌‌به‌نفس بالايي برخوردار باشند، اگر می‌خواهید به سرعت پله‌های ترقی و موفقیت را طی کرده و به قله‌های افتخار و سربلندی نائل آیند و اگر می‌خواهید، زندگی شاداب و لبریز از کامیابی داشته باشند، تنها آنها را دوست بداريد و محبت خود را از آنها دريغ نکنید. همان طور که گیاهان برای رشد خود نیاز به آب و آفتاب دارند، کودکان ما نیز به محبتمان نیازمندند. و نیاز به محبت يکي از نيازهاي اساسي آنها، به شمار می‌آید.
تحقيقات نشان داده است، کودکاني که ارتباط عاطفي و محبت‌آميز با والدينشان ندارند، در طول زندگي آتي خود بيشتر دچار اضطراب و عدم اعتماد‌‌به‌نفس در رفتار و منش مي‌شوند و به قابليت‌ها و استعدادهاي خود کمتر اعتماد مي‌کنند. در روايات اهل‌بيت(عليهم‌السلام) نيز شاهد توجه فراواني به اين موضوع هستيم، تا جايي که امام صادق(عليه‌السلام) مي‌فرمايند: «خداوند منان بنده¬اش را به واسطۀ شدت محبتي كه به فرزند خود دارد، مورد رحمتش قرار مي¬دهد».

صفحات: 1· 2

وقتی شروع به صحبت کرد خستگی و درماندگی از کلامش آشکار بود، با ناراحتی می‌گفت آقایمان گفته که نود درصد تربیت بچه‌ها با توست، گفتم خوب لااقل ده درصد تربیت نیز با اوست، پاسخ داد، نه آقایمان می‌گوید که آن ده درصد نیز من تو را حمایت می‌کنم و تو باید بچه‌ها را تربیت کنی.
خواهر دیگری بیان می‌کرد که همسر می‌گوید تنها وظیفه‌ی تو این است که به بچه‌ها برسی، آنقدر مشغول کارهای بچه‌ها هستم که گاهی خودم را نیز فراموش می‌کنم.
سال‌هاي سال چنين به نظر مي‌رسيدكه مادران نقش اصلي را در رشد كودكان بازي مي‌كنند. اما تحقيقات نشان داده است، پدر نقش مهمي در تربيت فرزندان داشته و در واقع مادران فقط نيمي از ماجرا هستند. امروزه مشخص شده است، كه پدران همچون مادران در تربیت فرزندانشان موثر هستند، و تنها نقش آن‌ها با نقش مادران متفاوت است. مادران به دليل غريزه مادرانه رابطه وابسته‌اي با كودك برقرار مي‌كنند، البته اين رابطه در دو سال اول تولد بسيار مناسب است و به رشد هيجاني كودك كمك مي‌كند، ولي چنان‌چه اين رابطه باقي بماند، باعث آسيب به كودك مي‌شود. لذا این وظیفه پدر است که كمك كنند تا رابطه چسبنده مادر و كودك ادامه پيدا نكند و كودك فضاي بازتري جهت كسب تجربيات جديد، كاوش و رشد پيدا كند و بتواند به استقلال مورد نياز دست يابد.

صفحات: 1· 2

تعجب همه برانگيخته شده بود! مگر مسأله مهمي پيش آمده است؟ نكند پيامبر خدا حال مساعدي ندارند، نكند بيمار هستند؟! شايد هم خطري ايشان را تهديد مي‌كند! مسأله چيست؟ چرا ايشان بر خلاف هميشه نمازشان را به سرعت به اتمام رساندند؟ اينها سوالاتي بود كه ذهن همه اصحاب را به خود مشغول كرده بود. بعد از اتمام نماز اصحاب به دور حضرت حلقه زدند و علت اين رفتار حضرت را جويا شدند. ايشان مكثي كرده و فرمودند، مگر صداي گريه آن كودك را نشنيديد؟
بهترين چيزي كه كودك به وسيله آن در زمان مواجهه با امور غير قابل پيش‌بيني احساس امنيت مي‌كند، تكيه‌گاهي به نام دلبستگي است. دلبستگي مي‌تواند امن يا نا‌امن باشد. تحقيقات نشان داده است، كودكاني كه داراي دلبستگي امن بوده نسبت به بقيه كودكان هم سن خود، از عزت نفس، همدلي، بردباري بيشتر و عاطفه مثبت بالاتري برخوردار هستند. همچنين اين كودكان ناله و پرخاشگري كمتري داشته‌اند.
براي ايجاد دلبستگي امن در كودك، والدين چگونه بايد رفتار كنند؟
براي ايجاد دلبستگي امن دو موضوع از اهميت زيادي برخوردار است.

صفحات: 1· 2

برای سه شب هر با در خواب دید که نوجوان خود را سر می‌برد. دیگر به یقین رسیده بود که این خواست الهیست که باید نوجوان خود را ذبح کند. اما این امر را چگونه با اسماعیل در میان گذارد. آیا او خواهد پذیرفت یا نه؟
ابراهیم کسی نبود که نوجوان خود را با اجبار به کاری وادارد. او همواره به خواست نوجوان خود احترام گذاشته و برای آن ارزش قائل بود. لذا این بار نیز این گونه کلام را آغاز کرد. فرزند عزیزم اسماعیل در خواب دیده‌ام که تو را به امر خدا ذبح می‌کنم نظر تو در این خصوص چیست؟ «قال یا بنی انی اری فی المنام انی اذبحک فانظر ماذا تری»
اسماعیل، در پاسخ گفت؛ پدر جان به آنچه امر شده‌ای عمل کن که انشاء الله من را از صابران خواهی یافت. «یا ابت افعل ما تؤمر ستجدنی انشاء الله من الصابرین»

صفحات: 1· 2

رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود
در دوران جوانی سالی همراه پدرم به حج مشرف شده بودم روزى هنگام طواف سخت مشغول عبادت بودم و عرق مى‌ريختم. در اين حال، پدرم از كنارم عبور مى‌كرد، مرا ديد و فرمود: جعفر! فرزندم! اگر خداوند بنده‌اى را دوست داشته باشد، او را به بهشت مى‌برد و از او به عبادتى اندك خشنود مى‌شود.
همان طور که دیدید امام صادق(ع) این گونه از رفتار تربیتی پدر بزرگوارشان نقل می‌کنند. شما والدین محترم نیز باید توجه داشته باشید که اعتدال و ميانه‌روى، زيربناى همه تعاليم اسلامي است، به گونه اى كه در همه دستورات و مقرّرات آن، از هرگونه افراط و تفريط جلوگيرى به عمل آمده است; در عبادت، انفاق، خوردن، پوشيدن، رفاقت، دشمنى و در ساير شؤون زندگى، همه جا ميانه‌روى توصيه شده است.
اصل تعادل از اصولى است كه در قرآن كريم بدان عنايت خاصي شده است. خداوند متعال در قرآن كريم مى فرمايد: «وَ کَذلِكَ جَعَلناكُمْ اُمَّةً وسطاً»   ما شما را امّتى ميانه و معتدل قرار داديم. هم چنين در حيات سراسر نورانى پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله)و ائمّه هدى(عليهم السلام)، در تمامى اعمال و رفتارشان مى‌توان تعادل را مشاهده كرد.

صفحات: 1· 2

برای داشتن کودکانی خویشتندار باید به مراحل مختلف سنی آنان توجه لازم را داشته باشیم. زیرا کودکان در هر مرحله سنی توانایی‌ها و قابلیت‌های خاصی دارند که اگر شما والدین محترم به آن آگاهی کافی نداشته باشيد تربیت خوبی نخواهيد داشت. ما در اين نوشتار سعي خواهيم كرد به نحوه صحيح تربيتي كه در دو قطع سني (تولد تا يك و نيم سالي) و (يك و نيم تا سه سالگي) به خويشتن‌داري منتهي شود اشاره كنيم.

تولد تا یک و نیم سالگی
باید توجه داشت که این مرحله سنی زیر بنای شخصیت کودک را می‌سازد. کودک با ورود به محیط جدید نیاز به آن دارد که احساس امنیت و اعتماد در او شکل گیرد و این وظیفه بر عهده  والدین است که آن را به انجام برسانند.
توجه به برخی نکات در این مرحله سنی برای والدین لازم است.
•    در این مرحله سنی باید تمام نیازهای نوزاد به اندازه لازم و به موقع برآورده شود.
•    مادر باید کاملا تابع نوزاد بوده(نه اینکه نوزاد تابع او باشد) و همیشه در دسترس نوزاد باشد.
•    هیچ گونه نظم‌دهی در این مرحله سنی نباید اعمال گردد. زیرا هنوز زیر ساخت‌های لازم در کودک شکل نگرفته است.
•    هر گونه اجبار، زور و تنبیه اثرات بسیار مخربی در شخصیت و آینده کودک دارد. در روایت آمده که روزی، کودکی شیر‌خوار را نزد رسول خدا(ص) آوردند. کودک لباس پیامبر را تر کرد، دایه، کودک را به شدت و ناراحتی از پیامبر جدا کرد، به طوری که کودک گریان شد. حضرت به او فرمود: آرام، لباس مرا آب تطهير مي‌كند ولى چه چيز ميتواند غبار كدورت و رنجش را از قلب کودک برطرف نمايد.
•    والدین باید در خانه محیطی کاملا امن، توام با آرامش، برای کودک خود فراهم کنند.
شما والدین محترم باید توجه داشته باشید که با انجام این اقدامات زمینه مساعدی برای خویشتنداری فرزندانتان در آینده فراهم می‌کنید.

صفحات: 1· 2

پروانه در حال خارج شدن از پيله بود، اما هر قدر تلاش مي‌كرد، موفق نمي‌شد. مدتي دست از تلاش كشيد و آرام شد. شخصي كه شاهد تلاش پروانه بود، تصميم گرفت هر طور شده به پروانه كمك كند. براي همين با قيچي پيله را باز كرد. پروانه به راحتي از پيله خارج شد. اما ديگر نتواست پرواز كند و بايد بقيه عمر خود را با خزيدن مي‌گذراند. چيزي را كه آن شخص نمي‌دانست، اين بود كه با زحمت خارج شدن پروانه از پيله باعث مي‌شد كه ماده‌اي از بدنش ترشح شود كه بالهاي او را براي پرواز قوي مي‌كرد، تا بتواند پرواز كند.
گاهي تلاش تنها چيزي است كه در زندگي نياز داريم. پس چرا برخي از ما والدين اين حق را از فرزندانمان دريغ مي‌كنيم. حق تلاش كردن، حق موفق شدن، حتي حق شكست خوردن را. امام موسي كاظم(ع) اين گونه مي‌فرمايند: بهتر است طفل در كودكي با سختي‌ها و مشكلات روبرو شود تا در جواني و بزرگسالي بردبار و صبور شود.
اگر خواهان آنيم كه فرزنداني سخت‌كوش داشته باشيم كه عرصه‌هاي زندگي را يكي پس از ديگري طي كرده و هيچ گاه شكست‌ها آنها را از پاي در نياورند پس بايد از همين ابتدا آنها را مقاوم بپرورانيم.
اجازه دهيم كه با برخي از سختي‌ها و مشكلات مواجه شوند تا صبور و مقاوم شوند. بگذاریم زمین بخوردند تا بلند شدن را بیاموزند. به ياد داشته باشيم كه ناز پرورده تنعم، نبرد راه به جايي.

صفحات: 1· 2

روزى از سهل شوشترى، كه از عرفاى بزرگ و اهل كرامات بود، پرسيدند: چگونه به اين مقام و مرتبه رسيدى؟ پاسخ داد: «در كودكى نزد دايى‌ام زندگى مى كردم. وقتى هفت ساله بودم، نيمه شب براي قضاي حاجت، به ناچار از رخت خواب برخاستم و به دست‌شويى رفتم. وقتى برگشتم كه بخوابم، دايى‌ام را ديدم كه رو به قبله نشسته، عبايى به دوش كشيده، عمامه‌اى دور سرش پيچيده و مشغول نماز خواندن است. از حالت او خوشم آمد. كنارش نشستم تا نمازش تمام شد، آن گاه از من پرسيد: پسر، چرا نشسته‌اى؟ برو بخواب!
گفتم: از كار شما خوشم آمده و مى‌خواهم پهلوى شما بنشينم گفت: نه، برو بخواب. رفتم و خوابيدم. شب بعد نيز از خواب بيدار شدم. باز هم دايى مشغول نماز خواندن بود. كنارش نشستم. به من گفت: برو بخواب. اصرار کردم،گفتم: دوست دارم هر چه شما مى‌گوييد، من هم تكرار كنم.
دايى‌ام مرا رو به قبله نشانيد و گفت: يك مرتبه بگو: «يا حاضر و يا ناظر» من هم تكرار كردم. سپس دايى گفت: براى امشب كافى است، حالا برو بخواب. اين كار چند شب تكرار شد و هر شب عبارت «يا حاضر و يا ناظر» را چند بار تكرار مى‌كردم. كم‌كم، وضو گرفتن را هم آموختم و پس از آن كه وضو مى‌گرفتم، هفت بار مى گفتم: «يا حاضر و يا ناظر».

صفحات: 1· 2

یکی از دوستان نقل مى‌كرد: «شخصى را مى‌شناسم كه پزشك متخصص تغذيه است، فردى است كه عِرق ملّى خوبى هم دارد و در آلمان زندگى مى‌كند. او مى‌گفت: پدر من از متديّنين سرشناس يكى از شهرهاست … او در مورد نماز با ما اين گونه رفتار مى‌كرد: با وجود آن كه در شهر سرد‌سيرى بوديم، صبح‌ها ما را از خواب بيدار مى‌كرد تا نماز بخوانيم و بعد خودش در اتاق ديگرى مشغول نماز خواندن مى‌شد. ما تدبيرى انديشيديم، تا از وضو گرفتن در آن هواى سرد خلاص شويم. بنابراين، بدون آن كه وضو بگيريم، در اتاقمان با صداى بلند نماز مى‌خوانديم، در حالى كه خوابيده بوديم.
بعد از چند بار، پدرمان فهميد و با كتك ما را وادار كرد كه وضو بگيريم و نماز بخوانيم. بعد از مدتى، ياد گرفتيم اين كار را بكنيم. مى‌رفتيم براى وضو گرفتن، ولى وضو نمى‌گرفتيم و مى‌آمديم نمازمان را مى‌خوانديم; مى‌ايستاديم و بلند بلند نماز مى‌خوانديم تا نشان بدهيم كه داريم نماز مى‌خوانيم. بدين گونه، پدرم من و خواهران و برادرانم را وادار به نمازخواندن مى‌كرد و الآن هيچ يك از ما نماز نمى‌خوانيم.»

صفحات: 1· 2

پدر دير وقت ، خسته از كار به خانه برگشت. دم در دختر شش ساله‌اش را ديد كه در انتظار او بود.
‐ سلام بابا! می‌تونم یه سئوال از شما بپرسم؟
‐ بله حتما ! چه سئوالي؟
‐ بابا! شما براي هرساعت كار چقدر پول مي گيريد؟ 4 هزار تومان
دختر كوچك در حالي كه سرش پائين بود آه كشيد. بعد به بابا نگاه كرد و گفت: مي شود هزار تومان به من قرض بدهيد؟
پدر عصباني شد و گفت: اگر دليلت براي پرسيدن اين سئوال، فقط اين بود، كه پولي از من بگيري كاملا در اشتباهی سريع به اطاقت برگرد و برو فكر كن كه چرا اينقدر خود خواه هستي. من هر روز سخت كار مي كنم و آن وقت تو این طور جواب زحمات من را می‌دهی.
دختر كوچك، آرام به اتاقش رفت و در را بست.
پدر یک ساعت بعد آرام شد و فكر كرد كه شايد با دختر كوچكش خيلي تند رفتار كرده است. به خصوص اينكه خيلي كم پيش مي آمد دخترش از او درخواست پول كند.پدر به سمت اتاق دخترش رفت و در را باز كرد.

صفحات: 1· 2

خانمی طوطی ای خرید . اما روز بعد آن را به مغازه برگرداند. او به صاحب مغازه گفت این پرنده صحبت نمی کند . صاحب مغازه گفت : آیا در قفسش آینه ای هست ؟ طوطی ها عاشق آینه هستند ، آن ها تصویرشان را در آینه می بینند و شروع به صحبت می کنند . آن خانم یک آینه خرید و رفت .
روز بعد باز آن خانم برگشت . طوطی هنوز صحبت نمی کرد . صاحب مغازه پرسید : نردبان چه ؟ آیا در قفسش نردبانی هست ؟ طوطی ها عاشق نردبان هستند. آن خانم یک نردبان خرید و رفت .
اما روز بعد باز هم آن خانم آمد .
صاحب مغازه گفت : آیا طوطی شما در قفسش تاب دارد ؟ نه ؟ خب مشکل همین است . به محض این که شروع به تاب خوردن کند ، حرف زدنش تحسین همه را بر می انگیزد . آن خانم با بی میلی یک تاب خرید و رفت .
وقتی که آن خانم روز بعد وارد مغازه شد ، چهره اش کاملأ تغییر کرده بود . او گفت : «طوطی مرد
صاحب مغازه شوکه شد و پرسید : آیا او حتی یک کلمه هم حرف نزد ؟ آن خانم پاسخ داد :« چرا ، درست قبل از مردنش با صدای ضعیفی گفت آیا در آن مغازه غذایی برای طوطی ها نمی فروختند؟
سالها قبل مسئولین شیرخوارگاه ها متوجه شدند که نوزادان به علتی ناشناخته بیمار شده و می‌میرند. تحقیقات در این خصوص آغاز شد، اما نتیجه بسیار حیرت آمیز بود، علت فوت این نوزادان نبود محبت مادرانه و نداشتن تماس لمسی با مادر بود.
بله دوستان محبت برای نوزاد ما آنقدر حیاتیست که تحمل نبودن آن  به قدری برای او سخت است که بیمار شده و جان می‌دهد. البته برای محبت به فرزندانمان باید به این نکته توجه داشته باشیم که روش‌هاي ابراز محبت به آنها بسته به سنشان متفاوت است.

صفحات: 1· 2

برای این منظور لازم است برخی اقدامات انجام گیرد که ما آنها را در دو دسته تقسیم کرده‌ایم:

الف. اقدامات جزئی     ب. اقدامات جدی
الف. اقدامات جزئي
با آن‌كه اغلب موارد بايد با رفتار بد فرزندمان برخورد كنيم، اما خوشبختانه در بیشتر موارد مجبور نيستيم اقدامی جدي انجام دهيم، بلکه تنها مي‌‌توان با اقدامات جزئي در برابر رفتار بد او ایستاد. از آن جمله مي‌‌توان به موارد زير اشاره كرد:

1. ناديده‌گرفتن (تغافل)
 ناديده‌گرفتن يك مسئله جزئي و بي‌اهميت در برخي موارد، بهترين روشی است كه مي‌‌توانيم درباره‌ي بچه‌ها به کار گیریم و بهتر آن است كه انرژي‌مان را براي كارهاي مهم‌تر نگه داریم. يك روش مؤثر براي برطرف‌كردن رفتارهاي نامطلوب كودك، آن است كه آن‌ها را به‌سادگي ناديده بگيريم. يکي از كاربردهاي مهم اين مهارت زمانيست كه هدف كودك از رفتار نادرست، جلب توجه شماست. در استفاده از اين روش، ممكن است احساس كنيد كه در واقع، كاري براي بهبود وضعيت انجام نمي‌دهيد. اما بعداً درمي‌يابيد كه با ناديده‌گرفتن برخي رفتارها، به‌طور حساب شده و مداوم، اين‌گونه رفتارها ترك مي‌شوند و به اين ترتيب، به نتايج حيرت‌انگيزي مي‌رسيد.
وقتي كودك بخواهد توجه شما را جلب كند هر كاري را به‌خاطر آن انجام مي‌دهد. او به‌خوبي مي‌داند چه رفتاري و در چه موقعي شما را بيشتر آزار مي‌دهد؛ مثلاً، درست، موقعي كه مهمانان وارد اتاق پذيرايي مي‌شوند و يا وقتي در حال صحبت‌كردن با تلفن هستيد. حال اگر بتوانيد اين رفتارها را تحمل كنيد و آن‌ها را ناديده بگيريد، كودك از آن‌ها دست خواهد كشيد. زيرا به هدف خود كه جلب توجه شما بوده نائل نشده است. البته در كنار اين عمل بايد از رفتارهاي مثبتِ كودك تعريف كرد و اين نياز (يعني نياز به توجه) او را، در جاي درستش برطرف کرد.

صفحات: 1· 2

چگونه کودک خود را به اطاعت از مقررات ترغيب کنيم؟
شاید این سوال بسیاری از شما والدین و مربیان باشد. اما برای این امر نیاز است که با نکاتی توجه کنیم که ما در ادامه به آنها اشاره می کنیم.
1. به کودک خود احترام بگذاريد
وقتي به کودک احترام مي‌گذاريد، او نيز در مقابل مي‌آموزد که به شما و مقررات‌تان احترام بگذارد و فرمآن‌های شما را اطاعت کند. همچنين کودکي که از همان آغاز ارزش خود را درک کند، خویش را زبون و فرومايه نمي‌بيند و پستي و حقارت را به فکرش راه نمي‌دهد. احترام به کودک او را فردي مستقل و داراي عزت‌نفس بار مي‌آورد. رسول خدا‌صلي‌الله‌عليه‌و‌آله‌و‌سلم ‌نیز از همان کودکی ارزش و احترام ویژه‌ای براي علي‌عليه‌السلام ‌قائل بود. چنآن‌که اسلام را در ده سالگي به ايشان عرضه کرد و او را به جانشينی برگزيد. در روايتي از ايشان آمده است: «فرزندان خود را گرامي بداريد و آن‌ها را خوب تربيت کنيد تا بدين وسيله آمرزيده شويد». احترام به کودک يکي از اصولي است که در روايات و متون ديني همواره بر آن تأکید شده است و بزرگان ما به آن توجه داشته‌اند. ممکن است در ذهن بسياري از والدين اين سؤال‌ مطرح باشد که چگونه به فرزندمان احترام بگذاريم، در پاسخ به اين سؤال‌، روش‌هايي براي احترام گذاشتن به کودکان بيان مي‌شود:

صفحات: 1· 2