شاگردان امام باقرعلیه السلام پس از درگذشت آن حضرت به گرد شمع وجود امام صادق علیه السلام حلقه زدند. امام نيز با جذب شاگردان جديد به تاسيس يک نهضت عظيم فکري و فرهنگي و بالنده مبادرت ورزيد، به گونه اي که طولي نکشيد مسجد نبوي در مدينه منوره و مسجد کوفه در شهر کوفه به دانشگاهي عظيم تبديل شد.

درگيري شديد بين بني عباس و بني اميه، آنان را آن چنان به خود مشغول کرده بود، که فرصتي طلايي براي امام صادق علیه السلام و يارانش به دست آمد،آن حضرت با استفاده از اين فرصت به بازسازي و نوسازي فرهنگ ناب اسلام پرداخت وشيفتگان مکتب حق از اطراف و اکناف، از بصره، کوفه، واسط، يمن و نقاط مختلف حجازبه مرکز اسلام; يعني مدينه، سرازير شدند و چون پروانگاني دلباخته به گرد شمع وجود امام صادق تجمع کردند.
روز به روز به تعداد شاگردان مي افزود، به گونه اي که تعداد آنها به چهار هزارنفر رسيد.
شيخ طوسي (وفات يافته 460 ه.ق) در رجال خود تعداد شاگردان امام صادق را3197 مرد و 12 زن نام مي برد.
«حسن بن علي بن زياد وشاء» که خود از اساتيد حديث، و از شاگردان امام رضا علیه السلام است، مي گويد: «من در مسجد کوفه نهصد استاد حديث را ديدم که از امام صادق علیه السلام نقل حديث مي کردند، و مکرر مي گفتند: قال الصادق، قال جعفر بن محمد(علیه السلام »).
اين دانشگاه عظيم صدها مجتهد، استاد، دانشمند و محقق تربيت شدند، که هر کدام از شخصيت هاي بزرگ علمي به شمار مي آمدند، و گروهي از آنان داراي آثار علمي وشاگردان متعدد شدند. شيخ مفيد (وفات يافته 413 ه.ق) مي نويسد: «به قدري علوم از امام صادق نقل شده که در همه جا پخش شده، و زبان به زبان به گردش درآمده است، و از هيچ يک از افراد خاندان رسالت، آن همه علم و حديث، نقل نشده است.»
http://www.askdin.com/thread327.html