اشخاص در روابط خود با ديگران، از روش‌هاي رفتاري گوناگونی چون رفتار انفعالي، رفتار با قاطعيت و رفتار پرخاشگرانه، بهره می‌گیرند.
بهترين سبك رفتار، رفتار قاطعانه است كه در آن، شخص عقايد و احساسات خود را با رعايت اصل احترام به ديگران و ملاحظه حقوق آنها ابراز کرده و از حق و حقوق خود دفاع مي‌نمايد‌. روش قاطعانه، مانع از آن مي‌شود كه ديگران از شما سوء استفاده کنند. البته افراد با سبک برخورد قاطعانه همان طوري که براي باورها و احساسات خود ارزش قايلند، شكيبا بوده و به احساسات ديگران نيز بها مي‌دهند.
قاطع بودن، بدين معناست كه بر احساس هراس خود چیره شوید و از حق خود دفاع كنيد؛ ولی حق و حقوق ديگران را نيز ضايع نکنيد. كساني كه قاطعيت ندارند، بیش‌تر جاها، نمي‌توانند احساسات خود را ابراز كنند؛ زيرا نگرانند كه ديگران در مقام مخالفت حرفي بزنند. آن‌ها كه از طرد شدن مي‌ترسند؛ با انديشه‌هاي ديگران موافقت مي‌كنند و راه محافظه كاري مي‌پيمايند و از ابراز احساسات خود، خودداري مي‌کنند.
روش قاطعانه به‌جاي رفتار انفعالي (در جایی که شخص مي‌ترسد يا خجالت مي¬کشد که افكار و احساسات خود را بيان كند) و رفتار پرخاشگرانه (كه در آن، به احساسات ديگران بهایي داده نمي‌شود) براي به حداقل رساندن احساس خشم و هراس در خصوص روابط، توصيه مي‌شود.
 
گام دوم: «نه» گفتن را بياموزيد
همواره، از ما خواسته مي‌شود كه به دوستان، افراد خانواده و همكارانمان كمك كنيم تا مسئوليت‌هايشان را انجام دهند. در بيش‌تر جوامع، يك اصل اخلاقي وجود دارد كه به هنگام نياز بايد به يكديگر كمك كنيم؛ ولی به مرور زمان، حالتي ايجاد شده كه اشخاص، نيازهاي ديگران را بر نياز خود مقدم می‌دارند و به اشتباه، پاسخ نه را بي‌ادبي قلمداد می‌کنند و بر اين باورند كه با نه گفتن، ديگران را از خود مي‌رنجانند. آموزش‌ این مهارت، به اشخاص كمك مي‌كند تا بی‌آن‌‌که احساس گناه كنند، به ديگران پاسخ «نه» بگويند. اشخاص حق دارند بی‌آن‌که احساس گناه كنند، به دیگران پاسخ منفي بدهند. توجه داشته باشيد كه مسایل ديگران در بسياري از موارد، از مسايل شما مهم¬تر نيستند. قرار نيست كه مسايل عالم را حل و فصل كنيد. اگر خود، كارهايي داريد كه اجازه نمي‌دهد از ديگران كاري را بپذيريد، مؤدبانه از پذیرش پيشنهاد آن‌ها اجتناب کنید. اجازه ندهيد حرف‌هاي ديگران در شما احساس گناه ايجاد كند.

گام سوم: از جمله‌های با فاعل «من» بهره بگیرید
وقتي شخصيت‌هاي مستعد استرس را بررسي مي‌كنيم، مي‌بينيم كه ناتواني در ابراز احساسات نزد اين اشخاص، امري عادي است. مشاوران به اين افراد كمك مي‌كنند تا با گفتن جمله‌ای با فاعل«من»، به احساس آرامش برسند «من از‌… عصباني هستم…» «برداشت من اين است كه شما اشتباه مي‌كنيد.» اين مهارت‌ها در ضمن، به اشخاص مي‌آموزد كه خود انگيختگي بيش‌تري داشته باشند و احساساتشان را با راحتي بيش‌تري بيان كنند. همچنين به اشخاص امكان مي‌دهد كه احساسات خود را سركوب نكنند. بهره‌گیری از فاعل «من» در جمله‌ها، اشخاص را تشويق مي‌كند تا صاحب انديشه، احساسات، عقايد، ادراكات و باورهاي خود باشند.

گام چهارم: از تماس چشمي بهره بگیرید
ارتباط‌هاي غير كلامي گاهی از کلام و سخن‌، باور پذیرترند. تحقیقات نشان داده است که تاثیر عناصر غیر کلامی در رساندن پیام بیشتر از عناصر کلامی پیام می‌باشد. دیگران، نداشتن تماس چشمي در زمان ابراز نظر را به حساب نداشتن صداقت مي‌گذارند. برقراري تماس چشمي، بیش‌تر هنگام ابراز احساسات در برابر ديگران دشوار است كه علت را بايد در ترس از طرد شدن جستجو کرد.
آموزش اظهار وجود، افزايش تماس چشمي هنگام ابراز احساسات، انديشه‌ها و نقطه‌ نظرها را نيز در بر مي‌گيرد. آموختن اين مهارت، با نگاه كردن 1 تا 2 ثانيه در چشمان طرف مقابل آغاز مي‌شود و زمان آن به تدريج به 8 تا 10 ثانيه مي‌رسد. در جريان اين آموزش، از اشخاص خواسته مي‌شود كه نگاهشان را به پايين و يا به بالا نيندازند.

گام پنجم: از زبان تن، قاطعانه بهره بگیرید
لحن استوار و قاطعانه صدا اگر با بدن شُل و  افتاده همراه باشد، پيام دوگانه‌اي را به كسي كه با او در  ارتباط هستید، مخابره مي‌كند؛ به‌گونه‌ای كه طرف مقابل، پيام شما را نامطمئن يا غير صميمانه ارزيابي مي‌كند. حالت بدن، يا پيام شما را تقويت و يا از قدرت آن مي‌كاهد. افزون بر تماس چشمي و لحن صدا، حالت ستون فقرات و حالت سر، احساس شما را دربارة پيامي كه مخابره مي‌كنيد نشان مي‌دهند. توصيه مي‌كنيم كه بدني راست و قائم داشته باشيد و وزن بدنتان را به طور يكسان روي دو پاي خود تقسیم کنید. بهتر است مركز ثقل شما، روي پاهايتان باشد.

گام ششم: مخالفت همراه با آرامش را تمرين كنيد
وقتي نقطه‌ نظرها و حقايق با آرامش بيان مي‌شوند، ديگران مخالفت را سالم ارزيابي کرده و زمينه مشاجره و بگومگو از بين مي¬رود. در اين فضاي ارتباطي استرس جاي خود را به آرامش و صميميت مي¬دهد. برای بدست آوردن این مهارت لازم است که مدتی رفتارهای خود را کنترل کرده و برای خود پاداش و تنبیه قرار دهید. اگر این اقدام را انجام دهید به تدریج خواهید توانست با آرامش مخالفت خود را ابراز کنید. و این مهارت در ابراز وجود به شما بسیار کمک می‌کند.
 
گام هفتم: به جاي واكنش نشان دادن، پاسخ بدهيد
واكنش، نوعي بازتاب است كه طبيعتي غريزي دارد. بسیاری از رفتارهای حیوانات، واکنشی می‌باشد. اما در خصوص انسانها، اقدام براساس واكنش، مي‌تواند موجب پشيماني شود؛ زیرا این قبیل اقدامات تأمل و اندیشه‌ای در ورای آنها نمی‌باشد. ولی پاسخ، برنامه‌اي حساب شده براي يك موقعيت خاص است. پاسخ دادن به يك موقعيت، به معناي تأمل در واكنش اوليه و  آن‌گاه، ارائه يك پاسخ حساب شده و عاقلانه است. البته هر پاسخی، ناگزیر، كافي و شايسته نيست؛ اما وقتي اين مهارت را تمرين مي‌كنيد، به شما كمك مي‌كند تا به تدریج پاسخ‌هایتان را بهتر کنید.
این هفت گام به شما کمک می‌کند تا بتوانید مهارت اظهار وجود را در خود پرورش داده و آن را تقویت کنید.

صفحات: 1· 2